Top ngành nghề khát nhân lực trong tương lai: Cơ hội lớn cho thế hệ trẻ

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang phát triển nhanh chóng và hội nhập sâu rộng, thị trường lao động cũng chứng kiến những chuyển biến mạnh mẽ. Dù nguồn cung lao động dồi dào, nhiều ngành nghề vẫn phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân lực chất lượng cao. Việc nhận diện những ngành nghề thiếu nhân lực trong tương lai là vô cùng quan trọng, giúp học sinh, sinh viên có định hướng đúng đắn cho con đường học tập và sự nghiệp. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích nguyên nhân và điểm danh các ngành nghề tiềm năng, đưa ra lời khuyên hữu ích cho bạn.

Vì sao có tình trạng thiếu hụt nhân lực ở một số ngành?

Tình trạng khan hiếm nhân lực ở một số lĩnh vực không phải là ngẫu nhiên mà xuất phát từ những nguyên nhân sâu xa từ cả phía cung và cầu của thị trường lao động.

Tốc độ phát triển nhanh nhưng đào tạo không kịp thời

Một trong những lý do chính dẫn đến tình trạng thiếu hụt nhân lực là tốc độ phát triển nhanh chóng của một số nghề, đặc biệt là những ngành liên quan đến công nghệ cao và dịch vụ mới. Các công nghệ mới xuất hiện liên tục, tạo ra những yêu cầu về kỹ năng chuyên môn đặc thù mà hệ thống giáo dục – đào tạo chưa thể cập nhật và cung cấp kịp thời. Chương trình đào tạo ở nhiều trường đại học, cao đẳng đôi khi còn chậm đổi mới so với yêu cầu thực tiến của doanh nghiệp, dẫn đến việc sinh viên tốt nghiệp không đáp ứng được ngay nhu cầu công việc, tạo ra khoảng cách lớn giữa cung và cầu về nhân lực chất lượng cao.

Tâm lý chọn nghề “an toàn” dẫn đến mất cân bằng nhân lực

Tâm lý chọn nghề an toàn, chạy theo số đông hoặc các ngành hot nhất thời của một bộ phận lớn học sinh, sinh viên cũng góp phần gây mất cân bằng nhân lực. Thay vì nghiên cứu thị trường kỹ lưỡng và đánh gía đúng năng lực bản thân, nhiều bạn trẻ chỉ tập trung vào các ngành có vẻ dễ xin việc hoặc có thu nhập cao so với mặt bằng chung ở thời điểm hiện tại. Điều này dẫn đến tình trạng một số ngành bị dư thừa lao động, trong khi các ngành thiếu nhân lực trầm trọng lại ít người theo học, gây ra sự mất cân đối cung – cầu nghiêm trọng trên toàn thị trường.

Top 5 ngành nghề thiếu nhân lực trong tương lai tại Việt Nam

Dựa trên phân tích xu hướng phát triển kinh tế và nhu cầu của doanh nghiệp, dưới đây là các ngành thiếu nhân lực trong 5 năm tới và xa hơn tại Việt Nam.

Ngành Công nghệ thông tin

Luôn là một trong những ngành nghề đang thiếu nhân lực ở Việt Nam và trên toàn cầu. Với sự bùng nổ của chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), điện toán đám mây, an ninh mạng và phát triển phần mềm, nhu cầu về kỹ sư phần mềm, lập trình viên, chuyên gia AI, quản trị mạng và chuyên viên an ninh mạng là cực kỳ lớn. Các doanh nghiệp từ khởi nghiệp đến tập đoàn đa quốc gia đều cần nhân lực CNTT chất lượng cao để duy trì và phát triển hoạt động kinh doanh. 

Ngành Công nghệ sinh học

Công nghệ sinh học là một trong những ngành đang thiếu nhân lực đầy tiềm năng, ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như y tế, nông nghiệp, thực phẩm, môi trường. Với sự gia tăng ý thức về sức khoẻ, an toàn thực phẩm và phát triển bền vững, nhu cầu về các chuyên gia trong nghiên cứu gen, dược phẩm sinh học, công nghệ di truyền, sản xuất nông nghiệp công nghệ cao sẽ tăng mạnh. Việt Nam đang đầu tư mạnh vào lĩnh vực này, tạo ra nhiều cơ hội cho các kỹ sư, nhà khoa học sinh học.

Ngành Quản trị khách sạn – nhà hàng

Mặc dù có những biến động do dịch Covid gây ra nhưng du lịch và dịch vụ nhà hàng – khách sạn vẫn là ngành kinh tế mũi nhọn của Việt Nam. Khu du lịch phục hồi và phát triển mạnh mẽ, nhu cầu về nhân lực có chuyên môn cao trong quản lý khách sạn, nhà hàng, lữ hành, sự kiện sẽ tăng đột biến. Các vị trí từ quản lý cấp trung đến cấp cao, chuyên viên marketing du lịch, chuyên gia trải nghiệm khách hàng đều là những ngành nghề đang thiếu nhân lực. Ngành này đòi hỏi không chỉ kiến thức chuyên môn mà còn cả kỹ năng mềm, ngoại ngữ và thái độ chuyên nghiệp.

Ngành Logistics 

Ngành Logistics đóng vai trò xương sống trong chuỗi cung ứng và thương mại điện tử. Với sự bùng nổ của mua sắm trực tuyến, nhu cầu về các chuyên gia quản lý chuỗi cung ứng, vận tải đa phương thức, quản lý kho bãi thông minh, hải quan điện tử ngày càng tăng. Việt Nam với vị trí địa lý thuận lợi và hội nhập kinh tế sâu rộng đang trở thành trung tâm logistics của khu vực.

Ngành Điều dưỡng – Chăm sóc sức khỏe

Dân số Việt Nam đang già hoá nhanh chóng cùng với nhu cầu chăm sóc sức khoẻ ngày càng tăng cao của người dân đã tạo ra nhu cầu lớn về nhân lực ngành y tế, đặc biệt là điều dưỡng. Các vị trí điều dưỡng viên, kỹ thuật viên y tế, chuyên viên vật lý trị liệu, chăm sóc người cao tuổi… sẽ là những ngành thiếu nhân lực trầm trọng trong tương lai. Nhu cầu không chỉ giới hạn trong nước mà còn có cơ hội làm việc tại các quốc gia phát triển có chính sách tiếp nhận lao động y tế.

Ngành Giáo dục – Đào tạo công nghệ cao

Trong bối cảnh chuyển đổi số, giáo dục cũng đang thay đổi. Nhu cầu về các chuyên gia phát triển nội dung E-learning, thiết kế chương trình học trực tuyến, giáo viên có khả năng ứng dụng công nghệ vào giảng dạy… sẽ tăng lên. Đây là ngành dành cho những ai đam mê giáo dục và công nghệ, góp phần đào tạo thế hệ tương lai đáp ứng yêu cầu của thị trường.

Nên học ở đâu để đón đầu các ngành thiếu nhân lực?

Việc chọn đúng môi trường đào tạo sẽ giúp bạn trang bị tốt nhất để đón đầu những ngành nghề thiếu nhân lực trong tương lai.

Các trường đại học cập nhật chương trình theo thị trường

Để đáp ứng nhu cầu nhân lực, nhiều trường đại học hàng đầu tại Việt Nam đã và đang tích cực cập nhật chương trình đào tạo, chú trọng vào các ngành thiếu nhân lực. 

Các trường như Đại học Bách khoa (Hà Nội, TP.HCM), Đại học Công nghệ (ĐHQGHN), Đại học FPT, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại học Ngoại thương, Đại học RMIT, Đại học Đại Nam (đối với một số ngành cụ thể) thường xuyên điều chỉnh và mở các chuyên ngành mới, tích hợp công nghệ hiện đại.

Chọn chương trình có thực hành, thực tập sát thực tế

Dù chọn ngành nào, yếu tố thực hành và thực tập là cực kỳ quan trọng.

• Ưu tiên chương trình liên kết doanh nghiệp: Nhiều trường đại học đã có các chương trình hợp tác chặt chẽ doanh nghiệp, giúp sinh viên có cơ hội kiến tập, thực tập ngay từ sớm. Điều này không chỉ giúp bạn cọ xát với thực tế mà còn mở ra cơ hội việc làm ngay sau khi tốt nghiệp
• Học trực tuyến cũng có thể thực hành qua dự án, internship: Ngay cả khi theo học các chương trình đào tạo trực tuyến (online), bạn vẫn có thể tìm kiếm các dự án thực tế, tham gia internship (thực tập) từ xa hoặc các chương trình mentorship để tích luỹ kinh nghiệm. Kỹ năng thực tế luôn được nhà tuyển dụng đánh giá cao hơn bằng cấp đơn thuần.

Lời khuyên cho học sinh, sinh viên chuẩn bị chọn ngành

Việc lựa chọn ngành học là một quyết định lớn, ảnh hưởng đến tương lai sự nghiệp. Dưới đây là một số lời khuyên giúp bạn đưa ra lựa chọn sáng suốt.

• Không chạy theo ngành hot, đánh giá kỹ vào tính bền vững: Thay vì chỉ chạy theo các ngành đang hot, hãy dành thời gian tìm hiểu sâu về bản chất, xu hướng phát triển dài hạn và tính bền vững của ngành đó. Một ngành có thể hot hiện tại nhưng 5-10 năm tới có thể bão hoà. Hãy tập trung vào những ngành có tiềm năng phát triển lâu dài và không dễ bị thay thế bởi công nghệ.
• Tham khảo các ngành khát nhân lực trong 5–10 năm tới: Dành thời gian nghiên cứu các báo cáo thị trường lao động, dự báo của các tổ chức uy tín về những ngành thiếu nhân lực, đặc biệt là các ngành thiếu nhân lực trong 5 năm tới và hơn thế nữa. Điều này giúp bạn có cái nhìn chiến lược, tránh chọn những ngành có nguy cơ bão hoà trong tương lai gần.

• Tự đánh giá năng lực, sở thích và xác định mục tiêu dài hạn: Quan trọng nhất vẫn là hiểu rõ bản thân có đam mê gì. Bạn muốn mình sẽ làm công việc gì trong 5-10 năm tới? Sự kết hợp giữa sở thích, năng lực cá nhân và xu hướng thị trường sẽ giúp bạn chọn được ngành học phù hợp nhất, nơi bạn có thể phát huy tối đa tiềm năng của mình.

Tình trạng thiếu hụt nhân lực ở một số ngành nghề tại Việt Nam là một thách thức nhưng đồng thời cũng là cơ hội lớn cho những ai biết nắm bắt. Việc lựa chọn trường học chất lượng, chương trình đào tạo sát thực tế là không ngừng trau dồi kỹ năng là chìa khoá để bạn thành công. Hãy chuẩn bị kỹ lưỡng, tự tin đón đầu xu hướng việc làm trong tương lai và xây dựng một sự nghiệp vững chắc.